PETROLIOA.
Ez berriztagarria izan arren, mundu mailan energia-iturri erabiliena da 1950eko hamarkadatik. Osaera ezberdineko materia organiko eta hidrokarburoen nahasketa baten bidez sortua da, batik bat, alkanoak (karbono eta hidrogeno atomoz osatuak). Uretan disolbaezina da.
Osaera
Petrolio beltza osagai hidrokarbonatuz osatuta dago, batik bat. Marroi iluna, gorrixka, horixka edo berdexka ere izan daiteke, osagai ez hidrokarbonatu mailaren arabera: sufrea, metalak, gatzak...
NOLA SORTZEN DA?
Duela 500 mila urte sortu zen, mugimendu geologikoen, presio mailaren eta tenperaturen ondorioz, garaiko landare eta animalien sedimentuak pilatu eta gero. Lurrazaleko nahiz lur azpiko arroka porotsuetan izaten da, eta hobi berean izaten da gas naturala ere, ustiapena erraztuz.
NON ETA NOLA
USTIATZEN DA?
Petrolio-erreserba bat topatutakoan, azterketa geologiko eta sismiko bat egiten da lehenik eta behin, bideragarria den edo ez jakiteko. Ondoren, petrolio putzurainoko zuloa egiten da eta hobian dagoen presioari esker petrolioa bera bakarrik ateratzen da. Presio hori gutxitu ahala, ura, airea, karbono dioxidoa edo gas naturala injektatzen da petrolioa atera dadin.
Petrolio erreserbak
Venezuela
300,9 mila milloi upel
Errusia
80 mila milloi upel
Saudi Arabia
266,5 mila milloi upel
Libia
48,4 mila milloi upel
Kanada
169,7 mila milloi upel
Nigeria
37,1 mila milloi upel
Iran
158,4 mila milloi upel
AEB
36,5 mila milloi upel
Irak
142,5 mila milloi upel
Kazajistan
30 mila milloi upel
Kuwait
101,5 mila milloi upel
Txina
25,6 mila milloi upel
Arabir Emirerriak
97,8 mila milloi upel
Qatar
25,2 mila milloi upel
Brasil
12,7 mila milloi upel
ERABILERA
Findegietan petriolioaren eratorri ugari sortzen dira, eta horietako gehienak (%84) energia sortzeko erabiltzen dira. Destilazioaren tenperaturaren arabera material ezberdinak lortzen dira:
Gasak
Gasoleoa
Nafta (disolbagarriak)
Olio eta lubrifikatzaileak
Gasolina
Fuela
Querosenoa
Asfaltoa eta alkitrana
Industria petrokimikoak, berriz, energiarako erabiltzen ez den gainerako %16a, beste hainbat produktu sortzeko lehengai gisa erabiltzen du petrolioa:
Plastikoak
Pestizida eta herbizidak
Ongarriak
Ehun sintetikoak
